معرفی استانداردهای شهرداری و آتش نشانی برای پنجره دوجداره

هدف اصلی این مقاله ارائه یک مرجع کامل و تخصصی در خصوص استانداردهای آتش‌نشانی برای پنجره دوجداره است. با توجه به سابقه طولانی و تخصص الوتات در تولید نسل جدید درب و پنجره‌های آلومینیومی و نماهای شیشه‌ای، ما در اینجا به بررسی دقیق ضوابط ملی و بین‌المللی می‌پردازیم تا شما بتوانید انتخابی هوشمندانه و ایمن برای ساختمان خود داشته باشید.

 

استانداردهای شهرداری و آتش نشانی برای پنجره دوجداره

اهمیت ایمنی در برابر حریق و نقش حیاتی پنجره‌ها

در ساختمان‌های مدرن، پنجره‌های دوجداره نقش حیاتی در عایق‌بندی حرارتی و صوتی ایفا می‌کنند، اما در مواجهه با حریق، این نقاط می‌توانند به ضعیف‌ترین بخش سازه تبدیل شوند. یک پنجره معمولی می‌تواند در برابر حرارت بالا به سرعت شکسته شود و مسیر گسترش شعله، دود و حرارت را از یک بخش به بخش دیگر یا به فضای بیرون باز کند. به همین دلیل، رعایت استانداردهای آتش‌نشانی برای پنجره دوجداره صرفاً یک الزام قانونی نیست، بلکه یک ضرورت اخلاقی و مهندسی برای حفظ جان و مال ساکنین است.

چالش‌های ایمنی حریق در پنجره‌های معمولی

پنجره‌های استاندارد، اغلب از شیشه‌های فلوت معمولی یا سکوریت شده و پروفیل‌های ساده ساخته شده‌اند که هیچ‌گونه مقاومت خاصی در برابر آتش ندارند. این موضوع، لزوم به‌کارگیری انواع پنجره دوجداره ضد حریق با اجزای تخصصی نظیر شیشه ضد آتش، پروفیل‌های مقاوم و نوار پف‌شونده را بیش از پیش پررنگ می‌کند.

مقررات و استانداردهای ملی و جهانی مرتبط با پنجره ضد حریق

برای تضمین مقاومت در برابر آتش، پنجره‌ها باید مورد ارزیابی قرار گرفته و طبقه‌بندی شوند. این طبقه‌بندی‌ها به ما کمک می‌کنند تا بدانیم یک پنجره دوجداره آتش بند تا چه مدت می‌تواند در برابر حریق مقاومت کند.

مقررات ملی ساختمان، مبحث سوم (حفاظت در برابر آتش)

مقررات ملی ساختمان، مبحث ۳، ضوابط آتش نشانی پنجره را در ایران تعیین می‌کند. این مبحث، سازندگان و معماران را ملزم می‌سازد که با توجه به کاربری ساختمان (مسکونی، اداری، تجاری) و ارتفاع آن، حداقل سطح مقاومت به حریق مورد نیاز برای مصالح ساختمانی، از جمله درب و پنجره‌ها، را رعایت کنند. محل قرارگیری پنجره نسبت به مرز آتش و سایر بازشوها نیز تحت پوشش این ضوابط قرار دارد.

طبقه‌بندی مقاومت به حریق (Fire Resistance)

استانداردهای جهانی معتبر مانند EN 13501-2 و UL 9 طبقه‌بندی‌های مشخصی را برای آزمون آتش پنجره دوجداره تعریف می‌کنند:

  • E (Integrity - یکپارچگی): توانایی پنجره در جلوگیری از عبور شعله و گازهای داغ به سمت فضای غیر در معرض آتش.
  • EW (Radiation - تشعشع): توانایی پنجره در کاهش انتقال حرارت تشعشعی از سمت آتش به سمت فضای غیر در معرض حریق.
  • EI (Insulation - عایق‌بندی): بالاترین سطح مقاومت، که در آن پنجره نه تنها از عبور شعله جلوگیری می‌کند، بلکه حرارت و دمای سطح غیر در معرض حریق را نیز در محدوده ایمن نگه می‌دارد.

این طبقه‌بندی‌ها با زمان مقاومت (مثلاً ۳۰، ۶۰، ۹۰ یا ۱۲۰ دقیقه) ترکیب می‌شوند (مانند EI30 یا E60).

اجزای کلیدی پنجره دوجداره ضد حریق از نگاه الوتات

یک پنجره دوجداره ضد حریق، یک سیستم کامل است که مقاومت خود را مدیون عملکرد هماهنگ تمامی اجزای خود است.

۱. شیشه ضد حریق

شیشه مهم‌ترین جزء در تعیین مقاومت به حریق پنجره است.

  • شیشه وایرگلاس (Wired Glass): شامل یک شبکه سیمی در هسته خود است که در هنگام شکستگی، قطعات شیشه را نگه می‌دارد و از فروریختن ناگهانی جلوگیری می‌کند. این نوع مقاومت محدودی دارد.
  • شیشه لمینت ضد حریق (Fire-Rated Laminated Glass): دارای لایه‌های میانی تخصصی است که در برابر آتش، مقاومت بیشتری نسبت به شیشه معمولی از خود نشان می‌دهد.
  • شیشه‌های ژل‌دار یا فیلردار (Gel-Filled/Intumescent Interlayer Glass): این شیشه‌ها، بالاترین سطح مقاومت و عایق‌بندی (EI) را ارائه می‌دهند. لایه میانی در مواجهه با حرارت شدید متورم شده (پف می‌کند) و به یک لایه ضخیم، مات و عایق تبدیل می‌شود که انتقال حرارت و شعله را کاملاً مسدود می‌کند.

۲. پروفیل پنجره ضد حریق

پروفیل‌ ها باید در برابر حرارت بالا، شکل و استحکام خود را حفظ کنند.

  • پروفیل فولادی ضد حریق: به دلیل استحکام و نقطه ذوب بالا، گزینه‌ای بسیار مناسب و بادوام است.
  • پروفیل آلومینیومی با هسته ضد حریق: شرکت‌های پیشرو مانند الوتات (با تخصص در آلومینیوم اختصاصی و ترمال بریک) از پروفیل آلومینیومی ویژه استفاده می‌کنند که در هسته داخلی آن، مواد ضد حریق برای افزایش مقاومت در برابر آتش تعبیه شده است. این راهکار، مزایای زیبایی‌شناختی و سبکی آلومینیوم را با الزامات ایمنی ترکیب می‌کند.
  • پروفیل‌های PVC تقویت شده: اگرچه PVC معمولی مقاومت کمی در برابر حریق دارد، اما انواع تقویت شده با مواد افزودنی ضد حریق (Fire Retardants) می‌توانند برای مدت زمان‌های کوتاه مقاومت کنند.

۳. یراق آلات و آب‌بندی

یکپارچگی پنجره دوجداره در طول حریق به این اجزای کوچک وابسته است:
نوارهای پف‌شونده (Intumescent Strips): مهم‌ترین جزء آب‌بندی آتش بند هستند. این نوارها در دورادور پروفیل و شیشه نصب می‌شوند. هنگامی که دمای محیط به حد بحرانی می‌رسد، نوارهای پف‌شونده متورم شده و هرگونه شکاف یا درز را کاملاً مسدود می‌کنند. این عمل از عبور دود و شعله جلوگیری می‌کند.
لولاهای ضد حریق و بست‌ها: باید از موادی ساخته شوند که در حرارت بالا ذوب یا تغییر شکل ندهند تا ساختار پنجره حفظ شود.

ملاحظات طراحی و نصب استراتژیک

انتخاب محصول با کیفیت تنها نیمی از مسیر است؛ نصب صحیح، بخش حیاتی دیگر را تشکیل می‌دهد.

  • مکان‌یابی استراتژیک و فاصله از مرزهای آتش: طراحان باید بر اساس ضوابط مبحث ۳، مکان‌یابی و ابعاد پنجره‌ها را در پلان ساختمان تعیین کنند. در مناطقی که فاصله کمی تا ملک مجاور یا "منطقه بندی آتش" وجود دارد، الزام به استفاده از پنجره با مقاومت بالا (مانند EI60) شدیدتر است.
  • روش‌های نصب صحیح: فیکس کردن چهارچوب پنجره به سازه باید با استفاده از مصالح و درزگیرهای ضد حریق انجام شود. حتی یک درزگیری نامناسب می‌تواند باعث شود دود و شعله از کنار چهارچوب به داخل نفوذ کنند و استانداردها را زیر پا بگذارند.

فرآیند تست و گواهینامه فنی محصول

اطمینان از کیفیت و مقاومت یک پنجره دوجداره ضد حریق تنها از طریق تست‌های معتبر آزمایشگاهی ممکن است.

  • آزمون‌های مقاومت به حریق: پنجره در کوره‌های مخصوص و تحت حرارت کنترل‌شده قرار می‌گیرد تا مشخص شود تا چند دقیقه می‌تواند یکپارچگی (E)، تشعشع (EW) و عایق‌بندی (EI) خود را حفظ کند.
  • گواهینامه فنی محصول و پلاک شناسایی: پنجره‌های مورد تأیید باید دارای گواهینامه از مراکز معتبر تست و پلاک شناسایی باشند. این پلاک شامل اطلاعاتی چون نام تولیدکننده (مانند الوتات)، زمان مقاومت (مثلاً EI45) و شماره سریال است.

جمع‌بندی

رعایت استانداردهای آتش‌نشانی برای پنجره دوجداره تضمین‌کننده امنیت درازمدت ساختمان شماست و باید از اولویت‌های هر معمار، سازنده و مالکی باشد.
با انتخاب محصولات دارای گواهینامه معتبر، مانند درب و پنجره‌های آلومینیومی و نماهای کرتین وال گروه تولیدی و بازرگانی عبداله‌زاده (الوتات) که با تکیه بر ۵۹ سال سابقه در تولید محصولات ساختمانی نوین فعالیت می‌کنند، شما نه تنها بهره‌وری انرژی و زیبایی را تضمین می‌کنید، بلکه بالاترین سطح ایمنی در برابر حریق را نیز فراهم می‌آورید.